در طی سال‌های فعالیتم به عنوان پزشک تغذیه، پدر و مادرهای زیادی به من مراجعه کرده و در مورد میزان مصرف پروتئین جذب شده در بدن کودکشان ابراز نگرانی کرده‌اند. اما در چندین ماه اخیر سوالات زیادی در مورد جذب بیش از اندازه‌ی پروتئین کودک در رژیم غذایی نوزادان و کودکان از من پرسیده شده است.
با اینکه در حال حاضر تحقیقات زیادی در مورد مصرف بیش از حد پروتئین انجام نگرفته است اما نتیجه‌ی همان چندین تحقیق محدود هم همگی یکسان است: ارتباط مستقیمی میان جذب پروتئین بیش از حد در ۲۴ ماه اول زندگی و اضافه وزن و چاقی مفرط در ادامه‌ی دوره‌ی حیات وجود دارد.
تمامی تحقیقات به یک نکته‌ی مهم رسیده‌اند: تنها نوع پروتئین که باعث رشد سریع و اضافه وزن می‌شود، پروتئین موجود در لبنیات: شیر، پنیر و ماست است. این بدین معنی است که پروتئین موجود در گوشت و سبزیجات مشکل ساز نخواهد شد.
چرا لبنیات؟ برخی از متخصصان فکر می‌کنند که ماده‌ای در لبنیات وجود دارد که بر ترشح هورمونی، به ویژه IGF-1 (هورمون رشد مانند انسولین) و انسولین تأثیر می‌گذارد. اما این ایده “فرضیه‌ی اولیه‌ی پروتئین” نامیده می‌شود، به این دلیل که هنوز شواهد کافی برای مشخص کردن چرایی تاثیر لبنیات بر انسولین وجود ندارد.
میزان پروتئین مورد نیاز کودک چقدر است؟
به طور کلی، متخصصان پیشنهاد می‌کنند حداکثر ۱۵ درصد از کل انرژی برای کودکان ۶ تا ۲۴ ماه باید از پروتئین حاصل شود. این میزان بسته به نیاز به انرژی حدودا ۳۰ تا ۴۵ گرم در روز می‌باشد.
خبر خوب این است که میزان مصرف توصیه شده‌ی این ماده توسط انستیتو پزشکی و آکادمی اطفال آمریکا، به این میزان است: فقط ۱۱ گرم در روز برای نوزادان از ۷ تا ۱۲ ماه و ۱۳ گرم در روز برای کودکان نوپا. همانطور که می‌بینید، کوچک شما احتمالا به اندازه‌ای که شما فکر می‌کردید به پروتئین احتیاج ندارد.
نکته‌ی مهم این است که اطمینان حاصل کنید کودک شما به میزان کافی و نه بیش از آن مقدار پروتئین جذب می‌کند. خوشبختانه متوجه شدن این موضوع کار سختی نیست.
مهم نیست کودک شما در طی شش ماهه‌ی اول شیر مادرش را می‌خورد و یا شیر خشک، قطعا میزان پروتئین مورد نیازش را جذب خواهد کرد.
هنگامی که کودک شروع به غذا خوردن می‌کند و شیر خشک و یا شیر مادر کمتری می‌نوشد، حتما از منابع خوبی مانند گوشت، ماهی، تخم مرغ و لوبیا استفاده کنید تا کاهش میزان مصرف شیر خشک یا شیر مادر را جبران کنید.
نکته‌ی مهم: غذاهای حاوی پروتئین بالا مانند گوشت و لوبیا همچنین آهن و روی که مواد مغذی مورد نیاز نوزادان شیرخوار است را فراهم می‌کنند.
لبنیات را به یک و نیم یا یک وعده در روز برای نوزادان و دو و یا دو و نیم وعده در روز برای کودکان نوپا محدود کنید. یک وعده لبنیات یعنی ۲۲۶ گرم شیر، ۲۲۶ گرم ماست و یا ۴۲ گرم پنیر. (به یاد داشته باشید، شیر برای نوزادان زیر ۱۲ ماه توصیه نمی‌شود.)
بسیاری از والدین کودکان نوپا بر این باورند که روزانه ۲ فنجان لبنیات حدود ۱۲۰ درصد از نیازهای پروتئینی کودکان را تأمین می‌کند.
منابع پروتئین برای کودکان
در ادامه منابع پروتئین برای کودکان و میزان پروتئین موجود در برخی مواد غذایی را بررسی می‌کنیم. به یاد داشته باشید که نوزادان روزانه ۱۱ گرم و کودکان ۱۳ گرم پروتئین نیاز دارند.
- شیر و ماست – هر فنجان هشت گرم
- مرغ پخته – هشت گرم
- تخم مرغ – ۷ گرم
- لوبیای پخته – ۳ گرم در یک چهارم فنجان
- پاستا –هر فنجان ۷ گرم
خوشبختانه نیازی نیست نگران جذب میزان پروتئین مورد نیاز کودک خود باشید، مگر اینکه کودک شما بدغذا باشد و یا وعده‌های غذایی خود را سر وقت نخورد. البته اگر پزشک تشخیص داد کودک شما برای رشد بیشتر به میزان پروتئین بیشتری نیاز دارد، باید به این صحبت پزشک توجه شود. نکات بالا صرفا در مورد کودکان سالم صادق است.
